من پس از سال‌‌‌ها فعالیت در حوزه مالی، به این نتیجه رسیدم که اصلا برای این کار ساخته نشده‌‌‌ام. استرس کارم خیلی زیاد است، تکراری است و اصلا برایم جذابیتی ندارد. وقتی این شغل را انتخاب کردم، تازه فارغ‌‌‌التحصیل شده بودم و فقط ۲۴ سالم بود. آن موقع، شرایط خیلی فرق داشت و مثل امروز فکر نمی‌‌‌کردم. اما حالا از انتخابم پشیمانم. در واقع، چند سالی هست که پشیمانم ولی جرات ندارم حوزه کارم را تغییر دهم. به هر حال، چهار سال درسش را خوانده‌‌‌ام و حدود۱۰ سال سابقه کار دارم. از سرزنش دیگران می‌‌‌ترسم اما می‌‌‌دانم که دیگر توان ادامه دادن ندارم و بالاخره باید با این شغل خداحافظی کنم و یک شغل جذاب‌‌‌تر پیدا کنم که با روحیاتم سازگار باشد. به نظرتان از کجا شروع کنم؟
پاسخ: دوست عزیز،
تغییر مسیر حرفه‌‌‌ای گاهی به معنای شروع دوباره است و یک قدم بزرگ محسوب می‌‌‌شود. اما تو تنها نیستی. تحقیقات ما نشان می‌‌‌دهد که از هر سه نفر، دست‌کم یک نفر در طول زندگی خود، حوزه شغلی خود را کاملا تغییر داده و در یک حوزه کاملا متفاوت کار کرده. و از هر سه نفر، یک نفر قصدش را دارد و مهم‌‌‌تر اینکه ۹۳ درصد از افرادی که اقدام به این کار کرده‌‌‌اند، از تصمیم‌شان راضی‌‌‌اند.
دلایل مختلفی باعث می‌‌‌شود که افراد به تغییر شغل یا حوزه کاری فکر‌‌‌کنند. طبق تحقیقات، سه دلیل اصلی از این قرارند: ۱. توازن بیشتر میان کار و زندگی (۳۶ درصد) ۲. حقوق و مزایای بهتر (۳۶ درصد) ۳. به چالش کشیدن خود (۲۸ درصد) . لئا لمبارت، مربی شغلی از موسسه مشاوره «ریلانچ می»، افراد زیادی را می‌‌‌بیند که دنبال تغییر مسیر حرفه‌‌‌ای هستند. او می‌‌‌گوید شایع‌‌‌ترین دلایل‌شان از این قرار است:
۱. یافتن یک کار معنادارتر و هدفمندتر که با ذهنیات و ارزش‌‌‌هایشان هماهنگ باشد.۲. یافتن کاری که توازن بیشتری میان کار و زندگیشان ایجاد کند، به خصوص افرادی که مدت‌‌‌های، زیاد کار کرده و دچار فرسودگی شده‌‌‌اند.
۳. پس از یک وقفه کوتاه، به کارشان بازگشته‌‌‌اند و فهمیده‌‌‌اند که از شغل‌شان راضی نیستند.۴. فهمیده‌‌‌اند که قبل از انتخاب رشته تحصیلی یا حرفه، به اندازه کافی تحقیق نکرده‌‌‌اند و حالا حس می‌‌‌کنند کارشان ربطی به شخصیت‌شان ندارد یا برایشان جذاب نیست.۵. می‌‌‌خواهند کارهای خلاقانه بیشتری انجام دهند.۶. می‌‌‌خواهند به دیگران کمک کنند و سهم و نقش مثبتی در جهان داشته باشند.لئا مثال‌‌‌هایی از افرادی می‌‌‌آورد که وارد یک حوزه کاملا متفاوت شده‌‌‌اند و اقدام‌شان موفقیت‌‌‌آمیز بوده، از جمله بازاریابی که پس از سه سال وارد حوزه پرستاری شد. شروع دوباره می‌‌‌تواند سخت و ترسناک باشد پس بهتر است یک برنامه داشته باشی و قدم به قدم، پیش بروی. لئا تغییر حرفه را به شش گام تقسیم می‌‌‌کند:
۱. خود را ارزیابی کن. ابتدا به این فکر کن که به عنوان یک شخص، چه کسی هستی. نقاط قوت ذاتی‌‌‌ات چیستند؟ چه چیزی در تو انگیزه ایجاد می‌‌‌کند؟ با چه جور آدم‌‌‌هایی دوست داری کار کنی؟ چه جور فرهنگ کاری‌‌‌ای مناسب توست؟ و چه نوع کاری بیشتر به تو انرژی می‌‌‌دهد؟ اگر کمک می‌کند جواب‌‌‌ها را بنویس.۲. درباره نقش‌‌‌ها تحقیق کن. در فضای آنلاین، درباره مسوولیت‌‌‌های کلیدی شغل و محیط کار مورد نظرت تحقیق کن. ببین کدام شغل‌‌‌ها برایت جالبند و کارفرماها به دنبال چه مهارت‌‌‌هایی هستند. این‌طوری می‌‌‌توانی مهارت‌‌‌های فعلی‌‌‌ات را بسنجی و کمبودهایت را شناسایی کنی.۳. با دیگران صحبت کن. با افرادی که در نقش یا حوزه مورد نظرت کار می‌‌‌کنند ارتباط بگیر و بپرس آیا حاضرند به تو اطلاعات بدهند. لئا معتقد است این راهی برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره جایگاه مربوطه است تا ببینی آیا مناسب تو است یا نه. او می‌‌‌گوید: «تحقیقات آنلاین مفید است اما نه به اندازه صحبت با افرادی که هر روز دارند آن کار را انجام می‌‌‌دهند. این افراد می‌‌‌توانند تصویر صادقانه‌ای از نقش و حوزه کار مربوطه به تو بدهند.»۴. یک دوره آموزشی انتخاب کن. لئا می‌‌‌گوید وقتی به اندازه کافی تحقیق کردی، که ممکن است هفته‌‌‌ها یا ماه‌‌‌ها طول بکشد، تمرکزت را بگذار روی انتخاب یک دوره آموزشی. او می‌‌‌گوید: «توصیه نمی‌‌‌کنم یک دوره انتخاب کنی و سپس انتظار معجزه داشته باشی. دوره مربوطه باید با حوزه کار مورد نظرت مرتبط باشد. از افرادی که در آن حوزه هستند بپرس که مرتبط‌ترین مهارت‌‌‌ها و گزینه‌‌‌های آموزشی برای کار در آن حوزه چیستند».۵. پول پس‌‌‌انداز کن. چون قرار است مدتی از کار فاصله بگیری، بهتر است یک مقدار اندوخته داشته باشی مخصوصا اگر قرار باشد چند سال، تمام‌‌‌وقت درس بخوانی. .وقتی هدف نهایی‌‌‌ات، یک شغل معنادارتر یا بالانس میان کار و زندگی است، باید یکسری چیزها را فدا کنی، مثلا در یک خانه کوچک‌تر زندگی کنی، ماشینت را بفروشی، با خانواده‌‌‌ات زندگی کنی یا تغییرات بزرگی در سبک زندگی‌‌‌ات ایجاد کنی.
لئا می‌‌‌گوید تغییر شغل می‌‌‌تواند چالش‌‌‌ها و موانعی هم به همراه داشته باشد، از جمله:
عدم تجربه: این یکی از چالش‌‌‌های کلیدی برای بسیاری از افراد است. باید برای یافتن اولین شغل، فعالانه تلاش کنی. ارتباطاتی در حوزه کاری جدید پیدا کن تا شانس کار پیدا کردنت بیشتر شود. بسته به میزان رقابتی بودن آن حوزه، ممکن است لازم باشد مدتی کارآموزی کنی یا حتی کار داوطلبانه انجام دهی تا در آن حوزه جا بیفتی.
ترس از شکست: ممکن است از اشتباه کردن یا تصمیم نادرست بترسیم. لئا می‌‌‌گوید: «بدان که این کاملا طبیعی است. طی دوران تغییر حرفه، خودت را برای احساس عدم اعتماد به نفس آماده کن». برای غلبه بر این حس، به خودت یادآوری کن که چرا به دنبال تغییر هستی و کلی تحقیق کن تا شک و تردیدت از تصمیم نادرست، کاملا از بین برود.
ترس از نظر دیگران: لئا می‌‌‌گوید: «این ترس می‌‌‌تواند تو را تحلیل ببرد، به خصوص اگر برای شغلی که داری ترکش می‌‌‌کنی، کلی درس خوانده باشی و برایش زحمت کشیده باشی». حرف دیگران به خصوص زمانی روی تو تاثیر می‌‌‌گذارد که درآمد یا جایگاه شغل فعلی‌‌‌ات، بالا بوده باشد، مثل وکالت یا پزشکی. اما زندگی خودت است و تو لایق یک شغل رضایت‌‌‌بخش هستی. لئا می‌‌‌گوید: «به تصمیمت برای تغییر شغل و دلایلت اعتماد کن. این‌طوری، هنگام توضیح به همکاران و اعضای نگران خانواده‌‌‌ات، اعتماد به نفس بیشتری خواهی داشت.

مهارت‌‌‌هایت را با خودت ببر

وقتی حوزه کارت را تغییر می‌‌‌دهی، معمولا لازم نیست از صفر شروع کنی چون «مهارت‌‌‌های قابل انتقالی» داری که می‌‌‌توانی از آنها در حرفه جدیدت استفاده کنی. لئا می‌‌‌گوید: «بیشتر کارجوها مهارت‌‌‌هایی دارند که خودشان خبر ندارند که کمک می‌‌‌کند به مسیر حرفه‌‌‌ای جدید، گذار کنند». او در ادامه می‌‌‌گوید:«قسمت سختش، شناسایی این مهارت‌‌‌ها و تفکیک صحیح آن‌‌‌هاست. می‌‌‌توانی درباره مهارت‌‌‌هایت با کسی که قبلا همکارت بوده یا یک مربی حوزه شغلی صحبت کنید. این کمک می‌‌‌کند ببینی چند مهارت برای ارائه داری».

مهارت‌‌‌های قابل انتقال به حرفه جدید عبارتند از:
مهارت‌‌‌های مدیریت مشتری، مهارت‌‌‌های ارتباطی، مهارت‌‌‌های رابطه‌‌‌سازی، مهارت‌‌‌های حل مشکل، مهارت‌‌‌های مدیریت زمان، مهارت‌‌‌های کار تیمی. لئا می‌‌‌گوید: «در بسیاری از موارد، این‌‌‌ها مهارت‌‌‌هایی هستند که برای کارفرمای آینده‌‌‌ات بسیار مهمند چون مهارت‌‌‌های فنی را می‌‌‌توان حین کار یاد گرفت». البته باید برای یادگیری مهارت‌‌‌های فنی لازم برای شغل مربوطه، آماده باشی.

عوامل موثر بر انتخاب شغل مناسب عبارتند از:

• مهارت
• ارزش
• محدودیت
• بلندپروازی
• نیاز بازار
• شخصیت

شش نکته که در انتخاب حوزه کاری اثر می گذارد:

•  نقش مهارت در انتخاب شغل مناسب:

مهارت های فردی هر شخص مبتنی بر استعداد ذاتی اوست، که استعداد ذاتی از طریق تعلیم و تربیت توسعه می یابد. چنانچه ذاتا استعداد انجام کاری داشته باشید و در آن حوزه آموزشهای لازم ببینید، قطعا سرعت یادگیری و کسب مهارت در شما بیشتر خواهد بود و با صرف وقت کمتر، خروجی بهتری خواهید داشت. برای شناخت بهتر استعدادهای خودمان میتوانیم به سراغ مدلهای استعدادیابی و استعداد پروری برویم. البته قصد داریم درباره این مقوله هم مطالبی بنویسیم.

•  تاثیر ارزش ها در انتخاب یک شغل:

همانطور که می دانید ارزش ها برای افراد مختلف متفاوت هستند. بعنوان مثال سبک زندگی شما، اعتقادات و ماهیت اخلاقی تان نسبت به به سایرین قطعا فرق می کند. اینها عواملی هستند که ممکن است بر انتخاب شما موثر باشد و برای کار در یک شرکت یا سازمان آنها را لحاظ کنید.

•  محدودیت ها:

هنگام انتخاب شغل ممکن است لازم باشد محدودیت های حاکم بر شرایط زندگی خودتان را در نظر بگیرید. گاهی محدودیت مالی، افراد را مجبور می کند برای امرار معاش و کسب درآمد هرچند ناچیز کارهایی را انجام دهند که یا به آن علاقه ای ندارند و یا مهارت لازم برای انجام آن در وجودشان نیست.   برخی اوقات کاری به شما پیشنهاد می شود که مهارت انجامش را دارید و همیشه آرزویش را داشتید اما به لحاظ محدودیت جغرافیایی ، امکان مستقر شدن در محل شغل برایتان فراهم نیست.مسئولیت های خانوادگی، توانایی جسمی یا عدم توانایی و مدرک تحصیلی از جمله موارد دیگری است که بعنوان محدودیت می توان مطرح نمود و در انتخاب شغل مناسب اثرگذار است.

• بلندپرواز بودن:

این به شخصیت شما برمیگردد که آیا می خواهید یک شغل را تا آخر عمر داشته باشید یا تنوع طلب هستید و نیاز به تغییر مداوم شغل دارید. کسانی که جاه طلب و بلندپرواز هستند بدنبال راه اندازی یک حرفه برای خودشان هستند و هرگز حاضر نمی شوند حقوق بگیر باشند.
یک نکته بسیار مهم که نباید آن را فراموش کنید برنامه ریزی برای بازنشستگی است. انتخاب استراتژی برای بازنشستگی نشان می دهد چقدر با برنامه هستید و تمام مراحل عمر خود را در نظر می گیرید و شغل مناسب خودتان را انتخاب می کنید.

•  نیاز بازار برای شغل چیست؟

ممکن است شغلهای زیادی باشد که به آنها علاقه دارید و مهارت انجامشان را بخوبی در خود می بینید اما در بازار کار متقاضی کمی دارد. توجه به علوم آینده پژوهی و پیش بینی آینده شغلی بر اساس نیاز بازار یکی از اصولی است که کمتر به آن میپردازیم.

• ارتباط شخصیت و شغل آینده افراد:

شخصیت شما یک عامل بسیار مهم است. شناخت خود، شناخت انگیزه های ناخودآگاه و ترجیحات شخصی چیزهایی هستند که باید آنها را در خودتان کشف کنید و بر اساس آنها تصمیم گیری نمایید.

سخن آخر:

معیارهای مهارت، ارزش، جاه طلبی و غیره از طریق تفکر درونی و گفتگو با مشاور شغلی بدست می آید، اما آنچه که دشوارتر از همه بنظر می رسد تطابق شخصیت شما با شغلتان است. تحقیقات نشان می دهد رضایت شغلی و لذت بردن از حضور در یک شغل اهمیت فراوانی دارد. میزان تفاوت میان شخصیت شما و مشخصات شغل تاثیر مستقیمی بر رضایت شغلی دارد هر چقدر این تفاوت بیشتر باشد، کمتر از کارتان لذت می برید. ماهیت خود کار هم یک عامل موثر دیگر بر رضایت شغلی است. صرف نظر از اینکه شخصیت شما چقدر با شغلتان مطابقت دارد انجام برخی مشاغل ذاتا لذت بیشتری دارد.