مشاوره سرمایه گذاری جایگزین

سرمایه گذاری جایگزین در توسعه کسب و کار – مقیاس و تمرکز

مشاوران سرمایه‌ گذاری جایگزین به صورت حقیقی و یا حقوقی در مقیاس‌های متفاوتی اقدام به ارائه خدمات مشاوره می‌نمایند. این خدمات می‌تواند محدود به راه‌اندازی یک طرح، پروژه اقتصادی و یا به منظور تأمین مالی یک کسب و کار نوپا باشد و یا اینکه به منظور توسعه محصولات، خدمات و پروژه‌(های) فعال و در حال عملیات (یک کسب و کار بالغ) انجام پذیرد؛ چه این کسب و کار در زمان مشاوره در تملک سرمایه گذار باشد و یا اینکه سرمایه گذار در حال بررسی خرید درصدی (و یا تمام) سهام آن باشد؛ چه در قالب طراحی و تولید این محصولات و خدمات در یک کسب و کار باشد و یا اینکه با مکانیزم‌های غیرارگانیک توسعه کسب و کار نظیر ادغام و تملیک، برون سپاری، تشکیل کنسرسیوم، مشارکت انتفاعی و یا اعطای نمایندگی صورت گیرد؛ در تمامی این موارد مشاور سرمایه گذاری با اشراف نسبت به دقایق سرمایه گذاری متناسب با چرخه عمر کسب و کار، ضمن بررسی و راستی آزمایی (Due Diligence) وضعیت طرح یا کسب و کار مورد نظر، به منظور تعیین استراتژی سرمایه گذاری و میزان بهینه تخصیص منابع و با هدف نهایی افزایش نرخ بازگشت سبد سرمایه‌گذاری اقدام به مشاوره می‌نماید. 

سرمایه گذاری جایگزین در تأمین منابع مالی توسعه کسب و کار، دو زمینه اصلی ۱) سرمایه گذاری جسورانه (Venture Capital) و ۲) سرمایه گذاری بر روی سهام خصوصی (Private Equity) را در بر می‌گیرد که متناسب با چرخه عمر آن تعیین می‌گردد. اصطلاح جایگزین در این عبارت هم دارایی‌های مالی متفاوت اشاره دارد و هم به استراتژی متفاوت معاملاتی. چرا که این نوع سرمایه گذاری، به رغم ظرفیت‌های بالای سودآوری، با چالش‌هایی نظیر نقدشوندگی پایین، کمبود اطلاعات، وجود قوانین متعدد و نیاز به بررسی و راستی‌آزمایی وسیع نیز همراه است.

1. سرمایه گذاری جسورانه

سرمایه گذاری جسورانه نوعی از سرمایه گذاری جایگزین است که در مرحله ابتدایی چرخه عمر کسب و کار، جهت تأمین مالی کسب و کار های نوپا و عمدتا با هدف معرفی بیشتر محصول و کسب و کار به بازار صورت گرفته و ریسک و به همین نسبت بازدهی بالاتری را نسبت به سایر مراحل سرمایه گذاری توسعه کسب و کار به همراه دارد. سرمایه گذار در این حالت افق زمانی بلندمدت را مد نظر داشته و می‌تواند به صورت سرمایه گذار صرف (ساکت) و یا به عنوان بخشی از سیستم تصمیم گیری در کسب و کار حاضر شود.

2. سرمایه گذاری بر روی سهام خصوصی

سرمایه گذاری سهام خصوصی نوع دیگری از سرمایه گذاری جایگزین است که در مرحله میانی و یا پایانی چرخه عمر کسب و کار با اهداف متفاوتی انجام می‌شود. به عنوان مثال سرمایه گذاری در مرحله میانی چرخه عمر کسب و کار عمدتا با هدف رشد و رفع موانع رقابتی کسب و کار انجام شده و کمترین میزان ریسک در سرمایه گذاری بر روی توسعه کسب و کار را به همراه دارد، در حالیکه سرمایه گذاری در مرحله پایانی با هدف بازسازی و تغییر ساختار کسب و کار و یا توسعه محصول جدید صورت می‌گیرد که ریسک و بازدهی آن بین دو مرحله پیشین ارزیابی می‌شود.

کارشناسان گروه اگزیت به عنوان یک شرکت ارائه دهنده خدمات توسعه کسب و کار، مشاوره های سرمایه گذاری را صرفاً با تمرکز بر حوزه توسعه کسب و کار و در مقیاس سرمایه گذاری جسورانه و بر روی سهام خصوص ارائه می‌نمایند. و تمامی تلاش خود را بر شناسایی و ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در توسعه محصولات و خدمات جدید و همچنین ارزیابی فرصت‌های توسعه کسب و کار با مکانیزم‌های فوق معطوف نموده‌اند.

از طرف دیگر مشاوره سرمایه گذاری جایگزین در مقیاس گسترده‌تری می‌تواند تمامی فعالیت‌های سرمایه گذاری متقاضی را در برگرفته و به این ترتیب جنبه مدیریت ثروت و دارایی به خود بگیرد. در این حالت علاوه بر توسعه کسب و کار، سرمایه‌ گذاری بر روی خرید انواع دارایی نظیر املاک و مستغلات، محصولات پایه، … و یا حتی بازارهای ارزی نیز صورت می‌گیرد، و بدین ترتیب با تشکیل سبد دارایی تلاش می‌شود نرخ بازگشت سرمایه بالاتری ایجاد و مدیریت شود.

طبیعتاً این دو مفهوم (سرمایه گذاری جایگزین در مراحل راه اندازی و توسعه کسب و کار با سرمایه گذاری جایگزین بر روی اقلام مختلف دارایی نظیر املاک و فلزات گران‌بها) دو رویکرد متفاوت و تخصص‌های متفاوتی را از منظر مشاوره طلب می‌کند و ضروری است که سرمایه گذار در زمان شناسایی و ارزیابی مشاور به این نکته توجه داشته باشد. چراکه اگر چه ساز و کارهای ارزیابی یک سرمایه گذاری مشخص است، سرمایه گذاری در حوزه راه اندازی و توسعه کسب و کار ماهیتاً نسبت به سایر دارایی‌ها ماهیت پویاتری داشته و میزان رشد و بازگشت مورد انتظار از این نوع دارایی‌ها تابعی از مدیریت کسب و کار و متناسب با میزان مالکیت سرمایه گذار متفاوت خواهد بود، در حالیکه سایر اقلام دارایی این ویژگی را ندارند. به همین ترتیب سرمایه گذاری جایگزین در حوزه راه اندازی و توسعه کسب و کار، ظرایف و نکته‌های حقوقی بسیاری دارد که عدم توجه مشاور می‌تواند از همان ابتدا احتمال موفقیت سرمایه گذاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. نکته‌ای که در مشاوره‌های کارشناسان گروه اگزیت به خوبی مورد توجه و تأکید قرار دارد.

اهمیت سرمایه گذاری جایگزین و مکانیزم‌های اعتمادسازی مشاوره

مشاوره سرمایه گذاری در زمینه‌های متفاوت و در مقاطع مختلف برای اشخاص، مدیران و صاحبان کسب و کار تصمیم سازی می‌کند؛ فارغ از نتیجه این امر و صرفنظر از اینکه با چه معیارهایی می‌توان یک مشاوره و تصمیم سازی را خوب ارزیابی نمود، شکی نیست که مشاوره سرمایه گذاری جایگزین می‌تواند نقش تأثیرگذاری در موفقیت یا شکست پروژه سرمایه‌ گذاری ایفاء نماید؛ چراکه تصمیم مرتبط با این مشاوره، مستقیماً به تخصیص میزان قابل توجهی زمان و منابع مربوط می‌شود و خطای محاسباتی یا عدم اشراف مشاور، هزینه سنگینی برای مشاوره گیرنده در پی خواهد داشت. در این خصوص مکانیزم‌های متفاوتی به منظور اعتمادسازی و کاهش فضای عدم اطمینان سرمایه‌ گذاران در مقطع سرمایه‌ گذاری نسبت به مشاوران ایجاد شده و به تدریج تکامل یافته است. بررسی سوابق موفق مشاور، توصیه‌نامه‌ها و گواهینامه‌های حسن انجام کار و رتبه مشاور از مهمترین این مکانیزم‌ها هستند.

یکی از مهمترین و موثرترین این مکانیزم‌ها، تأییدیه و نظارت مستمر نهادها و تشکل‌ها خودانتظام عمومی و غیردولتی نسبت به فعالیت مشاوران است. به این ترتیب، نه تنها صلاحیت مشاور توسط این نهادهای بی‌طرف ارزیابی شده و بعضاً رتبه‌بندی نیز می‌گردد، بلکه از طریق بانک‌های اطلاعاتی، فهرست مشاوران احراز صلاحیت شده در اختیار سرمایه گذار قرار می‌گیرد که می‌تواند مبنای مناسبی جهت انتخاب مشاور محسوب گردد. نکته حائز اهمیت اعمال این مکانیزم توسط بخش‌های غیردولتی در این مهم است که فرآیند ارزیابی در این نهادها، ماهیتی پویا به خود گرفته و همواره با بهره‌گیری از متخصصین امر مطابق با شرایط و الزامات اقتصادی جامعه مورد نظر، مورد توجه و روزآمد سازی قرار می‌گیرد. در ایران نیز کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری بانکی بر اساس ماده ۵ قانون تسهیل اعطای تسهیلات بانکی طی بخشنامه مشترک بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی، به عنوان تنها مرجع تعیین صلاحیت و رتبه‌بندی و نظارت بر عملکرد مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری در سال ۱۳۸۸ معرفی گردید. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در راستای مأموریت خود و به منظور بهبود فضای کسب و کار به موجب تصمیم شورای عالی اشتغال در سال ۱۳۹۰ اقدام به صدور مجوز و نظارت بر مراکز مشاوره و خدمات کارآفرینی نمود. برآیند این تلاش‌ها حدود ۵۰۰ شرکت تخصصی فعال در حوزه مشاوره سرمایه گذاری در زمینه توسعه کسب و کار بوده است. گروه اگزیت نیز افتخار دارد در این زمینه پیشتاز بوده و همواره در کنار سرمایه‌گذاران و کارآفرینان قرار داشته است.

تفاوت کارکرد مشاوره سرمایه گذاری جایگزین از فاز صفر تا بهره برداری

در فاز صفر (فاز ساخت پروژه‌های صنعتی و خدماتی) مشاوره سرمایه گذاری جایگزین با موضوع راه‌اندازی و توسعه کسب و کار ضمن بررسی منابع و ریسک‌های پیش رو، پیش بینی جریان‌های درآمدی و مدل‌ سازی مالی آنها، در تعامل با مراکز هزینه‌ای راه‌اندازی و راهبری کسب و کار صورت می‌گیرد و علاوه بر تعیین مفروضات این پیش‌بینی، رابطه متغییرها و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) کسب و کار را تبیین نموده و حد نصاب این شاخص‌ها را متناسب با نوع صنعت و میزان سرمایه‌بری طرح، معین می‌کند. به همین ترتیب در سرمایه گذاری به منظور توسعه کسب و کار موجود، از طریق تعریف پروژه‌های ادغام و تملیک، برون سپاری، تشکیل کنسرسیوم، مشارکت انتفاعی و یا اعطای نمایندگی، مشاور سرمایه گذاری جایگزین با بهره‌گیری از روش‌های استاندارد ارزش گذاری طرح‌ها و پروژه‌ها، نسبت به ارزیابی ارزش سهام مورد معامله اقدام نموده و حد بالا و پایین قیمت گذاری را به سرمایه‌گذار ویا کارآفرین پیشنهاد می‌دهد. نکته‌ای که در این خصوص حائز اهمیت بسیار است، انجام مطالعات و تحقیقات میدانی دقیق مشاور به منظور افزایش قدرت چانه زنی سرمایه گذار با گروه‌های ذینفع می‌باشد.

این در حالی است که در مرحله توسعه کسب و کار از طریق توسعه محصول، توسعه مشتری و یا توسعه بازار از طریق ورود به بازارهای جدید و یا حتی بازنگری و بازتعریف مدل کسب و کار، فرآیندها، درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی را در مدل مالی اضافه نموده و نتایج واقعی کسب و کار را با هدف‌های شناسایی شده مقایسه می‌کنند. این مزیتی که تجربه فراهم می‌نماید، یعنی اعداد و ارقام به صرف پیش‌بینی‌ها به دست نیامده و از عملکرد واقعی کسب و کار نشأت می‌گیرد. بدین ترتیب مشاوره سرمایه گذاری جایگزین قادر خواهد بود موارد انحراف از برنامه و رویدادهای زمینه‌ساز این انحراف را شناسایی و به منظور اصلاح عملیات و یا بازنگری در اهداف، در اختیار کارآفرینان، مدیران و سرمایه گذاران قرار دهد.

لطفاً به منظور برطرف نمودن ابهامات، دریافت پاسخ پرسش‌های خود و یا به منظور کسب اطلاعات بیشتر در زمینه چگونگی و مراحل دریافت مشاوره سرمایه گذاری از کارشناسان مهام فرم زیر را پر کنید.